Artykuły        

Czy widzisz co on mówi?

„Człowiek wpada w złość, jest uważny, jest ciekawy, kocha, nienawidzi, gardzi, lekceważy, podziwia; każdy poryw jego duszy odmalowuje na twarzy wyraźnie, czytelne znaki, które nigdy nas nie zawodzą. Na twarzy? Co mówię? Na jego ustach, policzkach, w oczach, w każdej części jego twarzy."

Denis Diderot

Czy zdarza ci się, że widząc kogoś pierwszy raz w życiu od razu coś o nim wiesz. Jakiś wewnętrzny głos mówi ci „nie ufam jej” albo „ lubię go”. Czy zastanawiałeś się kiedyś, na jakiej podstawie formułujesz takie opinie?
Język ciała odgrywa bardzo dużą rolę w komunikacji , przesyła nam informacje na temat innej osoby, które odczytujemy intuicyjnie. Zawsze, czy tego chcemy czy nie, komunikujemy się werbalnie i niewerbalnie. Język ciała jest kopalnią wiedzy o nieuświadamianych uczuciach i reakcjach.

Badania dotyczące komunikacji miedzy ludźmi wskazują że:

  • 55% informacji przekazujemy językiem ciała
  • 38% stanowi ton głosu (tempo mówienia, tembr)
  • 7% - przekaz werbalny .

Jako pisarz możesz skorzystać z języka ciała swojego bohatera, żeby przekazać ogromną ilość informacji. Na komunikację niewerbalną składają się cztery podstawowe obszary: mimika twarzy i związany z nią kontakt wzrokowy, gesty, postawa, oraz zależności przestrzenne (zajmowanie określonej pozycji w przestrzeni w stosunku do drugiej osoby).

1.Mimika twarzy i kontakt wzrokowy - uważane za jedno z najważniejszych źródeł informacji komunikacji niewerbalnej. Nasza twarz jest dla innych ludzi głównym źródłem informacji o emocjach, jakie przeżywamy. Kiedy chcemy odgadnąć, jakie emocje towarzyszą naszemu rozmówcy najczęściej przyglądamy się właśnie jego twarzy.
Podczas rozmowy, oczekujemy od drugiej osoby kontaktu wzrokowego, pomaga to nam w pewien sposób "rozszyfrować" nastrój, emocje, uczucia naszego rozmówcy. Nie bez kozery mówi się, że "oczy są zwierciadłem duszy"... Oczy często pomagają, ale także mogą nas zdradzić, wyjawić nasze najskrytsze myśli, uczucia - najczęściej nie ufamy osobie, która podczas rozmowy błądzi wzrokiem, unika naszego spojrzenia. "Patrz na mnie, gdy do Ciebie mówię" - powtarzają rodzice i nauczyciele od lat.

W wielu kulturach najistotniejszym elementem interakcji jest kontakt wzrokowy. Nie powinniśmy jednak zapominać, że istnieją różnice kulturowe co do sposobów nawiązywania kontaktu wzrokowego. Nie wszystkie gesty mają charakter powszechny. Część z nich jest typowa dla np. grup rówieśniczych, czy też regionów lub kultur. Owe różnice mogę doprowadzić do wielu nieporozumień. Na przykład utrzymywanie kontaktu wzrokowego podczas odpowiadania na pytania swojego rozmówcy, jest - w naszej kulturze - oznaką szczerości. Dla Portorykańczyka utrzymywanie kontaktu wzrokowego w tych samych okolicznościach świadczyłoby o braku szacunku. Tak więc owy Portorykańczyk mógłby być oceniony przez nas jako osoba niegodna zaufania.

Kontakt wzrokowy dwóch rozmawiających ze sobą osób, bardzo istotny w kulturze Zachodu, dużo większe znaczenie ma dla mieszkańców krajów arabskich. Według Edwarda Halla, Arabowie dużo częściej nawiązują kontakt wzrokowy niż ludzie z Zachodu. Właściwa konwersacja to rozmowa twarzą w twarz, gdzie ważny jest nawet "kontakt oddechowy". Natomiast Japończycy nawiązują kontakt wzrokowy rzadziej niż ludzie Zachodu. Po nawiązaniu krótkiego kontaktu wzrokowego ich spojrzenie przesuwa się na szyję rozmówcy, zamiast pozostać na jego ustach lub oczach.

2. Gesty – mogą zarówno podkreślać wagę tego co mówimy, jak również umniejszać znaczenie naszej wypowiedzi, a nawet jej zaprzeczać. Mogą przekazać niepokój, znudzenie, zniecierpliwienie. Dotykanie nosa, albo pocieranie oczu oznacza, że osoba, która wykonuje te gesty niedowierza osobie mówiącej albo, jeśli to ona mówi, świadczy o tym, że nie mówi prawdy. Dłonie, które dotykają tyłu szyji pokazują, że rozmówca chce się wycofać z rozmowy. Innym przykładem jest tzw. wzniesiona i opuszczona wieża. Wykonanie tego gestu polega na złączeniu obu dłoni w taki sposób, aby stykały się one jedynie opuszkami palców, a następnie skierowanie ich w górę, lub w dół, w zależności od sytuacji. Wzniesioną wieżę stosujemy wówczas, gdy wygłaszamy swoje opinie lub idee i chcemy podkreślić ich ważność, z kolei opuszczoną sygnalizujemy uważne słuchanie.

3. Postawa – sposób w jaki stoimy, siedzimy, “układamy” swoje ciało przekazuje (nawet niezależnie od naszych intencji) bardzo wiele informacji . Postawa ciała może być zamknięta albo otwarta. W komunikacji niewerbalnej dużo miejsca poświęca się na opisywanie barier, które są tworzone przez specyficzne układanie ramion. Takie bariery są tworzone przez nas wówczas, gdy czujemy się zagrożeni lub nie zgadzamy się z opinią innych. Standardowym i zarazem najbardziej oczywistym gestem jest krzyżowanie ramion na klatce piersiowej. Ta postawa ma uniwersalne znaczenie, bowiem na całym świecie oznacza ona postawę defensywną lub negatywną. Warto zaznaczyć, iż jest to jedna z najczęściej spotykanych postaw w miejscach publicznych, takich jak dworzec autobusowy czy kolejka, gdzie ludzie czują się niepewnie lub zagrożeni. Jeżeli natomiast nasz rozmówca przyjmie taką postawę podczas rozmowy z nami, oznacza to, iż nie zgadza się on z tym, co mówimy.
Istnieje oczywiście wiele wariacji tego gestu. Gdy np. osoba wykonująca taką postawę dodatkowo zaciśnie pięści, będzie to jawny sygnał, iż jest ona nastawiona do nas wrogo i agresywnie. Z kolei, jeżeli będzie ona obejmowała ramiona dłońmi, wyśle sygnał, iż czuje się ona zagrożona i jest pod presją.

4. Zależności przestrzenne, albo inaczej „dystans personalny”. Z punktu widzenia psychologii, ciało nie kończy się na skórze. Tak naprawdę, rozciąga się w przestrzeni, przez co ludzie mają poczucie własności w stosunku do bliskiego obszaru, który ich otacza.
Obecnie wyróżnia się cztery strefy , które otaczają ciało człowieka, a są to: strefa intymna, osobista, społeczna i publiczna.
Sposób w jaki zachowuje się nasze ciało wobec osób, z którymi wchodzimy w interakcję, świadczy o naszym stosunku i uczuciach do nich. Jeśli lubimy daną osobę, nasze ciało najczęściej jest zwrócone w jej kierunku. Pochylamy się w jej stronę, stajemy bliżej, częściej na nią patrzymy, dotykamy i wykazujemy bardziej zrelaksowaną postawę. Mieszane uczucia wobec jakiejś osoby będzie wskazywać nasza ambiwalentna postawa ciała: na przykład, gdy siedzimy, nasz korpus zwrócony jest w stronę danej osoby, natomiast kolana zwrócone są w stronę przeciwną; ciasno skrzyżowane ramiona lub wysoko i ciasno skrzyżowane uda mogą wskazywać na chęć wycofania się z interakcji lub ochrony siebie przed druga osobą.

Najintymniejszą formą komunikacji, która ma miejsce w bliskich spotkaniach jest dotyk. Aby doszło do odebrania bodźca przez receptor dotyku, dana osoba musi wejść w naszą strefę intymną.
Dotyk służy wielu funkcjom komunikacyjnym o dużym znaczeniu, takim jak pokazywanie uczuć, zaangażowania, kontroli, intymności czy zainteresowania seksualnego. Jest bardzo wyraźną formą wyrażania relacji nterpersonalnych.
Dotyk jest niezastąpioną formą przekazu uczucia ciepła, wsparcia czy pocieszenia, jest uznawany za szczególnie skuteczny w dostarczeniu zapewnienia potrzebującym emocjonalnego wsparcia.
Ten gest jest również efektywnym sposobem zaznaczenia władzy, przynależności, dominacji i statusu. Osoba posiadająca władzę dotyka częściej, natomiast osoba pozbawiona jej jest częściej dotykana.
Gdy trzymamy coś w swoich rękach, lub po prostu dotykamy tego - zaznaczamy wtedy przynależność danej rzeczy do nas. Częstym gestem stosowanym szczególnie przez mężczyzn jest opieranie się stopą lub ramieniem o swój nowy nabytek. Najczęściej jest to samochód, dom lub telewizor. W ten sposób symbolicznie powiększają oni rozmiary swojego ciała i w ten sposób pokazują innym, kto tu jest właścicielem.

Mam nadzieję, że przekonałam cię o tym, że postawa, gesty i grymasy twarzy są równie ważne w komunikacji interpersonalnej co słowa.
Jeśli rozumiesz język ciała, możesz uczynić bohatera swojej powieści bardziej „żywego” i wiarygodnego.

B.Ż.

Nasz serwis używa plików cookies. Brak zmiany ustawień przeglądarki oznacza zgodę na ich użycie. Dowiedz się wiecej.

Zgadzam się